Definify.com
Definition 2025
hawiy
hawiy
Quechua
Noun
hawiy
Declension
declension of hawiy
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | hawiy | hawiykuna | 
| accusative | hawiyta | hawiykunata | 
| dative | hawiyman | hawiykunaman | 
| genitive | hawiypa | hawiykunap | 
| locative | hawiypi | hawiykunapi | 
| terminative | hawiykama | hawiykunakama | 
| ablative | hawiymanta | hawiykunamanta | 
| instrumental | hawiywan | hawiykunawan | 
| comitative | hawiynintin | hawiykunantin | 
| abessive | hawiyninnaq | hawiykunannaq | 
| comparative | hawiyhina | hawiykunahina | 
| causative | hawiyrayku | hawiykunarayku | 
| benefactive | hawiypaq | hawiykunapaq | 
| associative | hawiypura | hawiykunapura | 
| distributive | hawiyninka | hawiykunanka | 
| exclusive | hawiylla | hawiykunalla | 
possessive forms of hawiy
ñuqap - first-person singular
| ñuqap (my) | singular | plural | 
|---|---|---|
| nominative | hawiyniy | hawiyniykuna | 
| accusative | hawiyniyta | hawiyniykunata | 
| dative | hawiyniyman | hawiyniykunaman | 
| genitive | hawiyniypa | hawiyniykunap | 
| locative | hawiyniypi | hawiyniykunapi | 
| terminative | hawiyniykama | hawiyniykunakama | 
| ablative | hawiyniymanta | hawiyniykunamanta | 
| instrumental | hawiyniywan | hawiyniykunawan | 
| comitative | hawiyniynintin | hawiyniykunantin | 
| abessive | hawiyniyninnaq | hawiyniykunannaq | 
| comparative | hawiyniyhina | hawiyniykunahina | 
| causative | hawiyniyrayku | hawiyniykunarayku | 
| benefactive | hawiyniypaq | hawiyniykunapaq | 
| associative | hawiyniypura | hawiyniykunapura | 
| distributive | hawiyniyninka | hawiyniykunanka | 
| exclusive | hawiyniylla | hawiyniykunalla | 
qampa - second-person singular
| qampa (your) | singular | plural | 
|---|---|---|
| nominative | hawiyniyki | hawiyniykikuna | 
| accusative | hawiyniykita | hawiyniykikunata | 
| dative | hawiyniykiman | hawiyniykikunaman | 
| genitive | hawiyniykipa | hawiyniykikunap | 
| locative | hawiyniykipi | hawiyniykikunapi | 
| terminative | hawiyniykikama | hawiyniykikunakama | 
| ablative | hawiyniykimanta | hawiyniykikunamanta | 
| instrumental | hawiyniykiwan | hawiyniykikunawan | 
| comitative | hawiyniykintin | hawiyniykikunantin | 
| abessive | hawiyniykinnaq | hawiyniykikunannaq | 
| comparative | hawiyniykihina | hawiyniykikunahina | 
| causative | hawiyniykirayku | hawiyniykikunarayku | 
| benefactive | hawiyniykipaq | hawiyniykikunapaq | 
| associative | hawiyniykipura | hawiyniykikunapura | 
| distributive | hawiyniykinka | hawiyniykikunanka | 
| exclusive | hawiyniykilla | hawiyniykikunalla | 
paypa - third-person singular
| paypa (his/her/its) | singular | plural | 
|---|---|---|
| nominative | hawiynin | hawiyninkuna | 
| accusative | hawiyninta | hawiyninkunata | 
| dative | hawiyninman | hawiyninkunaman | 
| genitive | hawiyninpa | hawiyninkunap | 
| locative | hawiyninpi | hawiyninkunapi | 
| terminative | hawiyninkama | hawiyninkunakama | 
| ablative | hawiyninmanta | hawiyninkunamanta | 
| instrumental | hawiyninwan | hawiyninkunawan | 
| comitative | hawiyninintin | hawiyninkunantin | 
| abessive | hawiyninninnaq | hawiyninkunannaq | 
| comparative | hawiyninhina | hawiyninkunahina | 
| causative | hawiyninrayku | hawiyninkunarayku | 
| benefactive | hawiyninpaq | hawiyninkunapaq | 
| associative | hawiyninpura | hawiyninkunapura | 
| distributive | hawiynininka | hawiyninkunanka | 
| exclusive | hawiyninlla | hawiyninkunalla | 
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
| ñuqanchikpa (our(incl)) | singular | plural | 
|---|---|---|
| nominative | hawiyninchik | hawiyninchikkuna | 
| accusative | hawiyninchikta | hawiyninchikkunata | 
| dative | hawiyninchikman | hawiyninchikkunaman | 
| genitive | hawiyninchikpa | hawiyninchikkunap | 
| locative | hawiyninchikpi | hawiyninchikkunapi | 
| terminative | hawiyninchikkama | hawiyninchikkunakama | 
| ablative | hawiyninchikmanta | hawiyninchikkunamanta | 
| instrumental | hawiyninchikwan | hawiyninchikkunawan | 
| comitative | hawiyninchiknintin | hawiyninchikkunantin | 
| abessive | hawiyninchikninnaq | hawiyninchikkunannaq | 
| comparative | hawiyninchikhina | hawiyninchikkunahina | 
| causative | hawiyninchikrayku | hawiyninchikkunarayku | 
| benefactive | hawiyninchikpaq | hawiyninchikkunapaq | 
| associative | hawiyninchikpura | hawiyninchikkunapura | 
| distributive | hawiyninchikninka | hawiyninchikkunanka | 
| exclusive | hawiyninchiklla | hawiyninchikkunalla | 
ñuqaykup - first-person exclusive plural
| ñuqaykup (our(excl)) | singular | plural | 
|---|---|---|
| nominative | hawiyniyku | hawiyniykukuna | 
| accusative | hawiyniykuta | hawiyniykukunata | 
| dative | hawiyniykuman | hawiyniykukunaman | 
| genitive | hawiyniykupa | hawiyniykukunap | 
| locative | hawiyniykupi | hawiyniykukunapi | 
| terminative | hawiyniykukama | hawiyniykukunakama | 
| ablative | hawiyniykumanta | hawiyniykukunamanta | 
| instrumental | hawiyniykuwan | hawiyniykukunawan | 
| comitative | hawiyniykuntin | hawiyniykukunantin | 
| abessive | hawiyniykunnaq | hawiyniykukunannaq | 
| comparative | hawiyniykuhina | hawiyniykukunahina | 
| causative | hawiyniykurayku | hawiyniykukunarayku | 
| benefactive | hawiyniykupaq | hawiyniykukunapaq | 
| associative | hawiyniykupura | hawiyniykukunapura | 
| distributive | hawiyniykunka | hawiyniykukunanka | 
| exclusive | hawiyniykulla | hawiyniykukunalla | 
qamkunap - second-person plural
| qamkunap (your(pl)) | singular | plural | 
|---|---|---|
| nominative | hawiyniykichik | hawiyniykichikkuna | 
| accusative | hawiyniykichikta | hawiyniykichikkunata | 
| dative | hawiyniykichikman | hawiyniykichikkunaman | 
| genitive | hawiyniykichikpa | hawiyniykichikkunap | 
| locative | hawiyniykichikpi | hawiyniykichikkunapi | 
| terminative | hawiyniykichikkama | hawiyniykichikkunakama | 
| ablative | hawiyniykichikmanta | hawiyniykichikkunamanta | 
| instrumental | hawiyniykichikwan | hawiyniykichikkunawan | 
| comitative | hawiyniykichiknintin | hawiyniykichikkunantin | 
| abessive | hawiyniykichikninnaq | hawiyniykichikkunannaq | 
| comparative | hawiyniykichikhina | hawiyniykichikkunahina | 
| causative | hawiyniykichikrayku | hawiyniykichikkunarayku | 
| benefactive | hawiyniykichikpaq | hawiyniykichikkunapaq | 
| associative | hawiyniykichikpura | hawiyniykichikkunapura | 
| distributive | hawiyniykichikninka | hawiyniykichikkunanka | 
| exclusive | hawiyniykichiklla | hawiyniykichikkunalla | 
paykunap - third-person plural
| paykunap (their) | singular | plural | 
|---|---|---|
| nominative | hawiyninku | hawiyninkukuna | 
| accusative | hawiyninkuta | hawiyninkukunata | 
| dative | hawiyninkuman | hawiyninkukunaman | 
| genitive | hawiyninkupa | hawiyninkukunap | 
| locative | hawiyninkupi | hawiyninkukunapi | 
| terminative | hawiyninkukama | hawiyninkukunakama | 
| ablative | hawiyninkumanta | hawiyninkukunamanta | 
| instrumental | hawiyninkuwan | hawiyninkukunawan | 
| comitative | hawiyninkuntin | hawiyninkukunantin | 
| abessive | hawiyninkunnaq | hawiyninkukunannaq | 
| comparative | hawiyninkuhina | hawiyninkukunahina | 
| causative | hawiyninkurayku | hawiyninkukunarayku | 
| benefactive | hawiyninkupaq | hawiyninkukunapaq | 
| associative | hawiyninkupura | hawiyninkukunapura | 
| distributive | hawiyninkunka | hawiyninkukunanka | 
| exclusive | hawiyninkulla | hawiyninkukunalla | 
Verb
hawiy
- (transitive) to smear, rub on
 - (transitive) to scour, scrub
 - (transitive) to anoint, consecrate
 - (transitive) to plant, erect
 
Conjugation
    Conjugation of hawiy
| infinitive | hawiy | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| agentive | hawiq | |||||||
| present participle | hawispa | |||||||
| past participle | hawisqa | |||||||
| future participle | hawina | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person |  1st person  inclusive  | 
 1st person  exclusive  | 
2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ñuqa | qam | pay | ñuqanchik | ñuqayku | qamkuna | paykuna | |
| present | hawini | hawinki | hawin | hawinchik | hawiyku | hawinkichik | hawinku | |
|  past (experienced)  | 
hawirqani | hawirqanki | hawirqan | hawirqanchik | hawirqaniku | hawirqankichik | hawirqanku | |
|  past (reported)  | 
hawisqani | hawisqanki | hawisqan | hawisqanchik | hawisqaniku | hawisqankichik | hawisqanku | |
| future | hawisaq | hawinki | hawinqa | hawisunchik | hawisaqku | hawinkichik | hawinqaku | |
| imperative | — | qam | pay | — | — | qamkuna | paykuna | |
| affirmative | hawiy | hawichun | hawiychik | hawichunku | ||||
| negative |  ama hawiychu  | 
 ama hawichunchu  | 
 ama hawiychikchu  | 
 ama hawichunkuchu  | 
||||