Armenian

հաց (1)

Noun

հաց • ‎(hacʿ)

1. bread
2. (by extension) meal, food, table

   հաց ուտել‎ ― hacʿ utel ― to eat

3. (figuratively) living, means of subsistence
4. honey with honeycomb

Declension

Old Armenian

Etymology

The origin is uncertain. Perhaps from Proto-Indo-European *p(e)h₂s(-sk)-, from *peh₂s- ‎(“to feed, graze”) and cognate with Latin pānis ‎(“bread”), pastillum ‎(“form of sacrificial cake”), pascō ‎(“to feed, pasture; to provide food for; to nurture; to gratify hunger”).

Noun

հաց • ‎(hacʿ)

1. bread

   թարմ հաց‎ ― tʿarm hacʿ ― new, soft, well baked, hot bread

   կակուղ հաց‎ ― kakuł hacʿ ― soft bread

   քաջեփ, կսկուծ հաց‎ ― kʿaǰepʿ, kskuc hacʿ ― well baked, hot bread

   ջերմ հաց‎ ― ǰerm hacʿ ― hot bread

   օթեկ հաց‎ ― ōtʿek hacʿ ― stale bread

   կարծր հաց‎ ― karcr hacʿ ― hard bread

   անեփ հաց‎ ― anepʿ hacʿ ― half-baked bread

   սպիտակ հաց‎ ― spitak hacʿ ― white bread

   սեաւ, թուխ հաց‎ ― seaw, tʿux hacʿ ― brown bread

   տան հաց‎ ― tan hacʿ ― household bread

   հացագործի հաց‎ ― hacʿagorci hacʿ ― baker's bread

   հաց համեմաւոր‎ ― hacʿ hamemawor ― gingerbread

   անխմոր հաց‎ ― anxmor hacʿ ― unleavened bread

   գետնոյ հաց‎ ― getnoy hacʿ ― hog's-wort, sow-bread

   կեղեւ հացի (կողինձ)‎ ― kełew hacʿi (kołinj) ― bread-crust

   ներքին կեղեւ‎ ― nerkʿin kełew ― under-crust

   վերին կեղեւ‎ ― verin kełew ― upper-crust

   միջուկ հացի‎ ― miǰuk hacʿi ― crumb

   շերտ հացի կոգեզանդ‎ ― šert hacʿi kogezand ― slice of bread and butter

   կոտոր հացի‎ ― kotor hacʿi ― a morsel of bread

   փշրանք հացի‎ ― pʿšrankʿ hacʿi ― crumbs

   հաց յարգանակի‎ ― hacʿ yarganaki ― sopped bread, panado

   հաց խորովեալ‎ ― hacʿ xoroveal ― toast, slice of toast

   հաց առաջաւորութեան, առաջադրութեան, երեսաց‎ ― hacʿ aṙaǰaworutʿean, aṙaǰadrutʿean, eresacʿ ― show-bread

   հաց կենաց, երկնաւոր հաց‎ ― hacʿ kenacʿ, erknawor hacʿ ― the bread of life; the Eucharist

   հաց սգոյ, նեղութեան‎ ― hacʿ sgoy, nełutʿean ― the bread of pain, of affliction

   հաց թրել, գործել‎ ― hacʿ tʿrel, gorcel ― to make, to bake bread

   հաց ունել‎ ― hacʿ unel ― to have bread

   առանց հացի լինել‎ ― aṙancʿ hacʿi linel ― not to have bread to eat

   չոր հաց ուտել‎ ― čʿor hacʿ utel ― to eat dry bread

   թանալ զհաց իւր արտասուօք‎ ― tʿanal zhacʿ iwr artasuōkʿ ― to eat the bread of affliction

   հացի բերան վարձու գործել‎ ― hacʿi beran varju gorcel ― to serve for his bread

   հաց կտրել, բեկանել, բրդել‎ ― hacʿ ktrel, bekanel, brdel ― to cut or break bread; to crumble, to crum

   կեղեւել զհաց‎ ― kełewel zhacʿ ― to cut off the crust, to chip it off

   հատանել զհաց քաղցելոց‎ ― hatanel zhacʿ kʿałcʿelocʿ ― to keep the bread from the hungry

2. (by extension) food, victuals, livelihood; meal, repast, table

   քրտամբք երեսաց իւրոց գտանել զհաց իւր‎ ― kʿrtambkʿ eresacʿ iwrocʿ gtanel zhacʿ iwr ― to get one's bread by the sweat of one's brow

   ի հաց կոչել զոք‎ ― i hacʿ kočʿel zokʿ ― to invite to dinner

   հաց մեծ գործել‎ ― hacʿ mec gorcel ― to give a grand dinner

   հաղորդել ընդ ումեք հացիւ‎ ― hałordel ənd umekʿ hacʿiw ― to eat with one

   արկանել հաց‎ ― arkanel hacʿ ― to serve up; to give to eat

   անարժան է հացին զոր ուտէ‎ ― anaržan ē hacʿin zor utē ― he is not worth his salt

3. wheat

Declension

Synonyms

• (bread): պան ‎(pan)
• (wheat): ցորեան ‎(cʿorean)

Derived terms

Descendants

• Armenian: հաց ‎(hacʿ)

References

• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “հաց”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “հաց”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, published 1926–1935
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “հաց”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 396